- perm_identity GadziSklep
- label Owady

Modliszki to rząd uskrzydlonych owadów obejmujący ponad 2000 gatunków. Występują głównie w rejonach tropikalnych. Spotkać można je również w mniej tropikalnych miejscach, np. w Polsce. Z pewnością są pięknymi owadami, dlatego coraz chętniej wybierane są przez hodowców. Zachwycają rozmiarem, egzotycznością, różnorodnością kolorów, sposobem polowania i stosunkowo łatwą hodowlą.
Modliszki dla początkujących
Modliszki większość życia spędzają w stadium larwalnym. Larwa modliszki natychmiast po wykluciu się z ooteki przechodzi w stadium L1. Jest miniaturą dorosłego osobnika, co daje możliwość samodzielnego polowania. W miarę upływu czasu owady te linieją w ciągu swojego życia około 7-8 razy. W tym czasie osiągają kolejne stadia rozwoju oznaczane jako L2, L3 itd. Ostatecznie dorastają do stadium dorosłego (imago), w trakcie którego pojawiają się dwie pary skrzydeł. Tempo procesu wzrostu zależy od dostępności pokarmu i sprzyjających warunków.
Polska modliszka
W Europie Środkowej występuje Modliszka zwyczajna (Mantis religiosa polonica). Jest to średniej wielkości owad o rozmiarach 5-7 cm w ubarwieniu zazwyczaj zielonym lub beżowym. Możemy spotkać je w okolicach łąk, polan, lub na brzegach lasu. W Polsce modliszka zwyczajna jest gatunkiem objętym ścisłą ochron. Jej chwytanie, przetrzymywanie i zabijanie jest surowo zabronione. Pod koniec lat XX, była spotykana wyłącznie na terenach Kotliny Sandomierskiej i Lubelszczyzny. Aktualnie panujące łagodne zimy powodują, że zakres występowania modliszki zwyczajnej znacząco się zwiększa. Owady są już regularnie widywane praktycznie w całym kraju, z wyjątkiem wybrzeża. Cykl życia polskiej modliszki jest ewolucyjnie dostosowany do zmieniających się pór roku. Młode owady klują się wczesną wiosną. Następnie żerują, by pod koniec lata osiągnąć stadium imago, odbyć kopulację i złożyć ooteki. Dorosłe modliszki naturalnie padają przed nadejściem pierwszych przymrozków. Kokony natomiast zimują, dając początek nowemu pokoleniu na wiosnę.
Złapanie i przetrzymywanie w domu jednej samicy, która złoży kokon spowoduje zaburzenie procesu lęgowego. Przez brak zapewnienia naturalnego cyklu, spowodujemy wyklucie się setek małych modliszek w samym środku zimy. Tym samym skazujemy je na pewną śmierć. Z tego powodu zdecydowanie lepszym pomysłem będzie zakup tropikalnego gatunku, który nie wymaga zimowania. Pocieszy nasze oko zarówno latem, jak i zimą. Na rynku aktualnie jest dostępnych wiele gatunków modliszek, które nadają się do hodowli.
Budowa modliszki
Modliszki dla początkujących, jak i zaawansowanych terrarystów są bardzo ciekawym z wyglądu owadem. Cechą charakterystyczną jest ruchoma głowa i bardzo dobry wzrok. Oczy mają budowę złożoną. Są duże i może się wydawać jakby owad w nas się wpatrywał. Dodatkowo w górnej części głowy znajdują się 3 przyoczka. Z takich ciekawostek kolor oczu modliszki może zmieniać się wraz z porą dnia.
Modliszka posiada 3 pary odnóży, w tym dwie pary krocznych. Przednia para została dodatkowo przekształcona w precyzyjne narzędzie chwytne, uzbrojone w kolce. Służą one do błyskawicznego łapania, a także przytrzymywania ofiary. Aparat gębowy typu gryzącego łatwo rozdrabnia ofiarę, którą modliszka zjada żywcem.
U form imaginalnych występują 2 pary żyłkowatych skrzydeł, przypominających skrzydła ważki. W zależności od gatunku mogą być przezroczyste lub kolorowe. Wystraszona modliszka często rozkłada skrzydła i próbuje przestraszyć przeciwnika. Co do odwłoku, podzielony jest na segmenty i zakończony narządem kopulacyjnym oraz wydalniczym.
Ile żyje modliszka?
Jako stadium larwalne, około 6 miesięcy, jako imago od 4 miesięcy do roku. Długość życia modliszki jest zależna od temperatury i częstotliwości karmienia. Samce żyją zdecydowanie krócej.
Modliszki są chętnie trzymane w terrariach. Pożądane są zarówno gatunki duże i zielone, jak i mniejsze wyglądem przypominające kwiaty (np. Modliszka storczykowa).
Najpopularniejsze gatunki modliszek
- Modliszka gwinejska (Sphodromantis gastrica)
- Modliszka zielona (Sphodromantis viridis)
- Modliszka niebieska (Hierodula sp. blue)
- Modliszka storczykowa (Hymenopus coronatus)
- Modliszka liściogłowa (Phyllocrania paradoxa)
- Modliszka diabelska (Idolomantis diabolica)
- Modliszka patyczakowata (Popa spurca crassa)
- Modliszka liściowa (Deroplatys lobata)
- Modliszka motylowa (Pseudocreobora wahlberii)
- Modliszka oczkowa (Creobroter gemmatus)
- Modliszka chińska (Tenodera sinensis)
- Modliszka olbrzymia (Plistospilota guineensis)
- Modliszka tarczowa (Rhombodera basalis)
- Modliszka goliat (Rhombodera megaera)
- Modliszka żyrafia (Gongylus gongylodes)
- Modliszka metaliczna (Metallyticus splendidus)
- Modliszka śródziemnomorska (Empusa pennata)
- Modliszka egipska (Blepharopsis mendica)
- Modliszka marmurkowa (Polyspilota aeruginosa)
Jeżeli wolimy modliszki duże to na pewno do gustu przypadnie nam rodzaj Sphodromantis i Hierodula, a także Rhombodera. Mniejsze, ale bardziej kolorowe, to Creobroter, Pseudocreobotra. Do najpiękniejszych należy modliszka storczykowa (Hymenopus coronatus), która wyglądem przypomina kwiat orchidei i nierzadko przyjmuje różowy kolor.
Hodowla i terrarium dla Modliszki
Terrarium dla modliszki powinno być odpowiednio wysokie z zapewnioną wentylacją. Przynajmniej jeden bok i góra terrarium powinna być zrobiona lub pokryta siatką, po której modliszka będzie mogła swobodnie spacerować. Idealnie nada się terrarium akrylowe lub pojemniki BraPlast. Dla osobników młodych unikamy umieszczania nadmiernego wystroju, o który mogłaby zahaczyć podczas linienia. W zupełności wystarczy siatka i jeden, niepleśniejący patyczek lub korzeń umieszczony po skosie zbiornika. Instynktownie zajmie wtedy najwyższe możliwe miejsce do przejścia linienia. Kiedy będzie już w stadium imago, czyli nie będzie już więcej linieć, możemy urządzić terrarium, wkładając do niego gałązki, sztuczne rośliny, a także inne ozdoby. Jako źródło ogrzewania możemy zastosować niewielką matę grzewczą lub słabą żarówkę. Terrarium spryskujemy co kilka dni przegotowaną wodą, w zależności od wymagań gatunku. Modliszki sucholubne spryskujemy rzadziej. Owady te chętnie spijają wodę ze ścianek pojemnika.
Czym karmić modliszki?
W naturze modliszki polują na różnorodne owady, a większe gatunki nawet na małe ptaki, czy gryzonie. W hodowli zdecydowanie unikamy podawania tzw. planktonu łąkowego, czyli dziko złapanych much i koników polnych. Podanie owadów złapanych z dworu grozi przeniesieniem pasożytów i innych toksyn. Modliszkom najlepiej podawać lekkostrawny pokarm. Sprawdzą się karaczany tureckie, karaczany zielone, rybiki, motyle moli woskowych lub przeobrażone w domowych warunkach muchy. Większe gatunki mogą raz na jakiś czas dostać szarańczę. Unikamy karmienia larwami mącznika, drewnojada, czy białymi robakami. Są one ciężkostrawnym w dodatku kalorycznym pokarmem, a wyciekająca z nich ciecz jest lepka i potrafi skleić modliszce odnóża. Okazjonalnie można podać niewielkiego świerszcza. Przekarmiona lub karmiona niewłaściwym pokarmem modliszka może wymiotować. W pojemniku znajdziemy wtedy ślady cuchnącej brązowej substancji. Wymiotującą modliszkę najlepiej przegłodzić dbając o odpowiednie nawodnienie. Można też podać na patyczku higienicznym wodę z odrobiną glukozy dla wzmocnienia. Niestety często wymioty kończą się zgonem owada.
Czy modliszka gryzie?
Zaniepokojona lub atakowana modliszka w pierwszej kolejności będzie próbowała nas odstraszyć pozycją obronną poprzez rozłożenie skrzydeł i przednich kończyn. Zazwyczaj ratuje się ucieczką, jednak schwytana w palce będzie się bronić i może nas uszczypać przednimi odnóżami.
Rozmnażanie modliszek
Do rozrodu potrzebujemy dorosłych osobników w stadium imago. Płeć młodych modliszek rozróżnimy w większości po liczbie segmentów na odwłoku – samica ma ich 5, a samiec aż 7-8. U niektórych gatunków, jak np. modliszka liściogłowa płeć rozróżnimy po kształcie wyrostka na głowie. Dorosłe owady wykazują wyraźny dymorfizm płciowy. Samce są bardziej smukłe, mają wydłużony odwłok. Często też potrafią latać na spore odległości. Samice są zazwyczaj większe, beczułkowate, ociężałe i raczej nie latają. Do rozrodu najlepiej wybierać osobniki niespokrewnione, młode i w dobrej kondycji. Samica około miesiąc po ostatniej wylince zaczyna wydzielać feromony i okazywać gotowość do kopulacji. Przed dopuszczaniem modliszek, samica powinna być dobrze nakarmiona lub w trakcie posiłku, co znacząco zmniejszy szanse na pożarcie samca. Samiec zakrada się, gdy jest już wystarczająco blisko wykonuje skok i chwyta samicę u nasady skrzydeł. W takiej pozycji modliszki mogą pozostać kilka godzin. Podczas tego, samiec będzie próbował wcelować swoim odwłokiem w odwłok samicy i przekazać jej galaretowatą kulkę nasienia, tzw. spermatofor. Niestety, podczas każdej próby dopuszczania istnieje ryzyko, że samica jednak skusi się i pożre partnera.
Po udanej kopulacji, w ciągu kilku tygodni samica znosi jaja i otacza je pienistą substancją, która wysychając tworzy kokon (ootekę). W zależności od gatunku może być podłużna lub beczułkowata, a także różnić się kolorem i kształtem. Liczba jaj złożonych w kokonie oraz czas i warunki inkubacji różnią się w zależności od gatunku. Jaj w jednej ootece może być kilka lub kilkaset. Warto wspomnieć, że niezapłodnione samice również składają ooteki, z których jednak nic się nie wykluwa.
Z zapłodnionego prawidłowo inkubowanego kokonu po kilku tygodniach wykluwają się małe modliszki, które musimy jak najszybciej rozdzielić. Wyjątkiem, który możemy hodować grupowo jest modliszka liściogłowa (Phyllocrania paradoxa). Rozdzielone maluszki trzymamy w przezroczystych kliszówkach lub pojemniczkach na sos. Karmimy muszkami owocówkami, skoczogonkami czy wylęgiem karaczana tureckiego.
Przed dopuszczeniem zastanówmy się jednak, czy mamy czas i warunki na odchów małych modliszek. Wymaga to naprawdę sporo czasu i chęci.
Ile kosztuje modliszka? - cena i sprzedaż
Cena najpopularniejszych gatunków to 5-10 zł za osobnika L1 (Sphodromantis gastrica, Hierodula membranacea), a nawet ponad 100 zł za bardziej egzotyczne gatunki jak np. Idolomantis diabolica. Modliszka storczykowa (Hymenopus coronatus) to cena 50-70 zł za maluszka L1. Większe osobniki są odpowiednio droższe. Kupując modliszkę L1, warto kupić ich kilka, ponieważ padliwość jest dosyć wysoka. Kupując kilka sztuk mamy większe szanse, by dochować owada do dorosłości. Modliszki na sprzedaż znajdziemy u hodowców, na targach, w sklepach terrarystycznych, a także na portalach sprzedażowych.