Agama brodata — informacje, terrarium, żywienie, porady

Agama brodata — informacje, terrarium, żywienie, porady

Agama brodata, a właściwie Brodatka środkowoaustralijska (Pogona vitticeps) należy do rodziny Agamidae. Jest dość sporych rozmiarów jaszczurką, która osiąga nawet 50-60 cm długości ciała wraz z ogonem. Z wyglądu jest dość płaska. Posiada szeroką i dużą głowę, a także podgardle porośnięte łuskami w kształcie kolców. Przy nadymaniu układają się w charakterystyczną „brodę”, od której jaszczurka wzięła swoją nazwę. Nogi agamy brodatej są proporcjonalne do ciała i dość umięśnione. Dzięki nim jaszczurka potrafi niewielkie odległości przebiec w szybkim tempie. Agama brodata występuje w wielu odmianach barwnych, którym towarzyszą kolory i wzory. Najpopularniejsze są szaro-beżowe z rzędem plam i pasków wzdłuż grzbietu. Brzuch klasyczna odmiana ma jasny i kremowy. Agamy mają zdolność do zmiany koloru w zależności od pory dnia, nastroju i stanu zdrowia. Wpływa na to również światło, temperatura i stres. Podrośnięte osobniki, zwłaszcza samce w okresie godowym, wybarwiają podgardle na kolor czarny. Czarne podgardle u agamy brodatej może również świadczyć o wysokim stresie zwierzaka. Jaszczurka pochodzi z Australii, gdzie zamieszkuje stepy i kamieniste pustynie porośnięte akacjami i eukaliptusem. Jest aktywna za dnia, zazwyczaj chowając się w norach na czas największych upałów. Dosyć chętnie wspina się po drzewach, skąd mają lepszy widok na terytorium. Długość życia zależna jest od wielu czynników. Agama brodata żyje około 8, a nawet 15 lat.

W handlu najczęściej dostępna jest Agama brodata (Pogona vitticeps) lub rzadziej dostępny mniejszy gatunek, tzw. Agama karłowata (Pogona henrylawsoni), dorastająca do 30 cm.

Brodate gady dzięki mnogości odmian barwnych, łagodnemu usposobieniu i dosyć dużej odporności na błędy są popularne. Hodowla agamy brodatej jest łatwa, jednak może być kosztowna. Zwłaszcza na początku przygody, kiedy musimy zakupić cały potrzebny sprzęt i terrarium.

Hodowla Agamy Brodatej

Jaszczurka ta jest stosunkowo łatwa w utrzymaniu. Do prawidłowego rozwoju potrzebuje jednak odpowiedniego terrarium, oświetlenia, podłoża, a także właściwej diety i suplementacji. Dzięki spełnieniu tych warunków nasz smok będzie cieszył oczy swoją doskonałą kondycją i pokaźną brodą.

Przed rozpoczęciem hodowli agamy brodatej, warto mieć na uwadze, że są dość sporymi gadami. Dorosłe osobniki osiągają około nawet 60 cm z ogonem. Zazwyczaj samce są większe i masywniejsze. Młoda agama brodata, przy odpowiedniej diecie i warunkach rośnie bardzo szybko. Może okazać się, że już kilkumiesięczne zwierzę będzie potrzebować docelowego terrarium.

Terrarium dla agamy brodatej

Terrarium dla agamy brodatej to miejsce, gdzie gad będzie spędzał całe swoje życie. Do jego urządzenia trzeba bardzo dobrze się przyłożyć. Sam zbiornik powinien być utrzymany w klimacie stepowo-pustynnym o horyzontalnym przekroju. Ważną kwestią jest wielkość terrarium. W zbyt małym agama brodata stanie się ospała lub będzie wykazywać objawy stereotypii biegając ciągle wzdłuż szyby. Odpowiednia wielkość zbiornika pozwoli też na wygospodarowanie różnego gradientu temperatur oraz utworzenie tzw. wyspy ciepła. Minimalna zalecana wielkość dla jednego, dorosłego osobnika to 120x60x60 cm. Dla dwóch, trzech samic zalecane są zbiorniki o długości 150 cm. My osobiście uważamy, że gady te powinno trzymać się osobno. Najlepiej, by terrarium miało jak największą powierzchnię dna, ponieważ agamy brodate większość czasu spędzają na ziemi. Dzięki sporej przestrzeni będziemy mogli je atrakcyjnie urządzić, wstawiając konstrukcje z kamieni i korzeni. Ważną kwestią jest też odpowiednia wysokość. Wspomniane 60 cm wydaje się być optymalne, dla zamontowania żarówek i jednocześnie dla zapewnienia właściwej odległości od źródła ciepła. Wentylacja powinna być wykonana grawitacyjnie, po przeciwległych stronach zbiornika, lub w przedniej ścianie i na suficie. Do hodowli agamy brodatej doskonale nadają się szklane terraria, jednak dzięki utrzymaniu suchego środowiska, odpowiednie będzie również terrarium z płyty meblowej. Jako tło, doskonale sprawdzi się ścianka strukturalna, która dodatkowo zwiększy powierzchnie, z której nasz brodaty gad będzie mógł korzystać. Ściankę możemy zbudować sami, jednak bardzo ważne jest wybranie nietoksycznych, wytrzymałych materiałów. Jeśli nie mamy doświadczenia, najlepiej kupić terrarium z gotową ścianką.

Młode osobniki możemy trzymać w docelowych lub w mniejszych zbiornikach, np. o wymiarach 60x40x40 cm. Pamiętajmy jednak o zapewnieniu takich samych warunkach jak dorosłym.

Oświetlenie dla Agamy Brodatej

Agamy brodate są jaszczurkami o dziennej aktywności i pochodzą z rejonów, gdzie nasłonecznienie jest ekstremalnie wysokie. Kluczową kwestią jest zapewnienie naszemu brodatemu gadowi właściwego oświetlenia. Agamy wymagają dwóch typów oświetlenia – zapewniającego ciepło i drugiego, emitującego promieniowanie UVB. Obie żarówki powinny się świecić przez około 10-12h!

Żarówka UVB dla agamy brodatej, zaraz po prawidłowym karmieniu to najważniejszy element w hodowli.

Niewłaściwe źródło lub niewystarczająca ilość promieni uniemożliwi jaszczurce prawidłową syntezę witaminy D3, co bardzo szybko doprowadzi do metabolicznej choroby kości (MBD). Niezapewnienie młodym, szybko rosnącym osobnikom dostępu do UVB, szybko doprowadzi do deformacji szkieletu. W konsekwencji do kalectwa i zgonu jaszczurki.

Wybierając oświetlenie UVB dla Agamy Brodatej musimy wziąć pod uwagę wielkość terrarium. Dodatkowo musimy zwrócić uwagę, czy w mamy wyposażony zbiornik w ściankę. Oświetlenie do terrarium przejściowego użyjemy słabsze np. świetlówki 12%, kompakty 15% 13W i metahalogeny mini 35W. W terrarium docelowym możemy zastosować najbardziej polecane świetlówki T5 12-15%. Wybierając metalohalogen w zależności od odległości zwierzaka od źródła ciepła wybierzemy między 35, a 50W. Coraz częściej i chętniej przez hodowców wybierane są również żarówki 3w1 80W. Nie polecamy w docelowym terrarium dla agamy brodatej używania żarówki kompaktowej. Jest mało efektownym źródłem UVB, przez co zwierzak może być ospały i mieć mniejszy apetyt. Jeśli jednak zdecydujesz się na używanie żarówki kompaktowej, pamiętaj o zapewnieniu również żarówki grzewczej.

Ogrzewanie

Agamy brodate, jako zwierzęta pustynne są przystosowane do wysokich temperatur. Przygotowując terrarium trzeba pamiętać o stworzeniu dwóch stref, ciepłej suchej i chłodnej wilgotnej. Dzięki temu zwierzę będzie mogło wybierać czy chce się schłodzić, czy ogrzać. Wyspa grzewcza u agamy brodatej może być zapewniona przez metalohalogen, żarówki grzewcze lub promienniki ceramiczne. Bezpośrednio pod źródłem ciepła temperatura może osiągnąć nawet 40-45 °C. Wyspa ciepła pozwoli w sposób naturalny agamie ogrzać się, a następnie zejść w chłodniejsze miejsce. Najlepszym i najbardziej naturalnym wyborem ogrzewania są żarówki grzewcze neodymowe. Emitują pełne pasmo promieni, w tym UVA, które dobrze wpływa na aktywność gadów. W zależności od rozmiarów terrarium używamy żarówek o mocy od 50 do 150W. Nagrzewanie całej powierzchni terrarium powoduje u agamy dyskomfort i stres. Jeśli agama brodata otwiera pyszczek, wówczas próbuje się ochłodzić. To znak, że temperatura w terrarium jest za wysoka. Optymalną temperaturą poza wyspą ciepła jest 25-28 °C. Spadki nocne powinny wynosić około 18-21 °C. Duży zbiornik można dodatkowo dogrzać promiennikiem emitującym podczerwień, ponieważ nie emituje on światła. Czerwone żarówki grzewcze są niepolecane, ponieważ agama widzi czerwone światło i utrudnia jej to sen. Maty grzewcze i kable grzewcze są stanowczo odradzane. Kamienie grzewcze nie są obecnie polecane, ponieważ grożą poparzeniem gada.

Kryjówki

W naturze agamy chronią się w załomach skalnych, norach, a także pod kamieniami. W terrarium, jako kryjówki możemy zastosować tuby korkowe, odpowiednio ustabilizowane kamienie (najlepiej łupki lub piaskowce) lub korzenie. W zbiorniku powinny być minimum dwie kryjówki. Jedna w strefie chłodnej, a druga w strefie cieplnej.

Miski i basen / poidło

Mimo iż agama jest zwierzęciem pustynnym, kluczowym elementem wyposażenia jest basen do terrarium. Służy on jako źródło wody pitnej i miejsce kąpielisko zwiększające również możliwości schłodzenia gada. Najlepiej umieścić go po chłodnej stronie terrarium. Agamy często załatwiają się do basenu więc woda powinna być wymieniana regularnie. Naczynie musi być stabilne, ciężkie i niezbyt głębokie. 

W terrarium nie powinno również zabraknąć miski na owady karmowe i zieleninę.

Podłoże dla agamy

W terrarium agamy brodatej stosujemy podłoża typu suchego. Najpopularniejszym podłożem jest oczywiście glina z piaskiem lub sama glina. Niektóre agamy mają tendencje do zjadania podłoża, co może skończyć się śmiercią gada. Z tego powodu glinę z piaskiem należy rozrobić z wodą, a następnie poczekać aż wyschnie i będzie twarda. Alternatywnie możemy również użyć podłoża kukurydzianego. Drewienka bukowe i chips kokosowy jest odradzany ze względu na ryzyko połknięcia. Więcej o podłożu dla agamy piszemy w innym artykule.

Żywienie i suplementacja

Agama brodata jest zwierzęciem niezwykle żarłocznym i wszystkożernym. W naturze oprócz polowania na wszelkiego rodzaju żuki, szarańczaki, gąsienice, a nawet okazjonalnie drobniejsze jaszczurki, czy gryzonie, często podjada liście, kwiaty i inne części roślin występujących na pustyni. Z tego powodu zdrowa dieta powinna składać się z owadów i roślin. Maluszki karmimy przede wszystkim owadami dostosowanymi do rozmiaru pyszczka, takimi jak karaczany tureckie, świerszcze, okazjonalnie larwy mola barciaka, z niewielkim dodatkiem diety roślinnej. Im agama starsza, tym udział roślin w diecie powinien się zwiększyć. Wielu opiekunów twierdzi, że ich agama nie lubi roślin i karmi je wyłącznie owadami, co szybko prowadzi do otłuszczenia, niewydolności wątroby czy nerek, dlatego ważne jest przyzwyczajenie agamy do jedzenia zieleniny od najmłodszego okresu. Podrośnięte brodate gady karmimy dorosłymi świerszczami, karaczanami argentyńskimi lub madagaskarskimi, szarańczą, okazjonalnie larwami drewnojada lub mącznika. Samicom w okresie rozrodczym można podać mysiego noworodka.

Jako źródła zieleniny wybieramy raczej dziko rosnące chwasty i zioła, takie jak bazylia, mięta, mniszek, koniczyna.

Agamom raz na pół roku należy wykonywać kontrolne badania kału pod kątem pasożytów i pierwotniaków, ponieważ te nieświadomie możemy przynieść na roślinach zerwanych z dworu lub z karmówką z niewiadomego źródła.

Niezmiernie ważną dla prawidłowego wzrostu i zdrowia jest prawidłowa suplementacja. Agamy szybko rosną, więc szczególnie powinniśmy zadbać o podaż wapnia i witaminy D3 w diecie jednocześnie uważając, by jej nie przedawkować. Najlepiej sprawdza się wapń bez D3, które możemy dodawać do każdego posiłku posypując nim zieleninę lub owady, a raz na kilka karmień dodatkowo stosując witaminy dla gadów z D3.

Cena i odmiany agamy brodatej

Dzięki niezwykłej popularności, hodowcy na całym świecie wyhodowali wiele odmian barwnych agamy brodatej. Odmiany dzielą się ze względu na ubarwienie – Linie Red, Yellow, Orange etc. Abberacje wzoru: np. tiger lub stripe. Częściowy lub całkowity zanik łusek – odmiany leatherback lub silkback, a także inne warianty kolorów np. Translucent, Zero, Witblits. Cena agamy brodatej jest w dużej mierze zależna od odmiany i indywidualnej „urody” jaszczurki. Za gada w ubarwieniu klasycznym zapłacimy około powyżej 100 zł. Odmiany orange, yellow to koszt od 300 do nawet 600 zł. Za red i extreme red zapłacimy w granicach 600-1000 zł. Najdroższe są aktualnie białe agamy odmiany Zero i Witblits. Agamę brodatą należy kupować z pewnego źródła, a najlepiej bezpośrednio od polecanego hodowcy. Będziemy mieli pewność, że gad od wyklucia się był odpowiednio suplementowany i naświetlany UVB. Przy zakupie warto ocenić kondycję gada. Sprzedawana jaszczurka powinna być żywa i aktywna. Oczy agamy powinny być otwarte i bystre. Nie powinno się kupować ospałych, wychudzonych lub zbyt młodych agam. Niektóre agamy brodate mogą mieć ubytki ogona lub paluszków, a nawet łapek, które powstały przy wzajemnym podgryzaniu się młodych osobników. Jeśli rana jest zagojona, taki „ubytek” jest wyłącznie kosmetyczny i nie zagrozi życiu naszego smoka.

Agama brodata to szybko oswajający się wdzięczny gad, a jego hodowla może przynieść dużo radości. Szybko uczy się jedzenia z ręki i przyzwyczaja do obecności opiekuna. Także komunikuje się na swój sposób, machając do nas łapką czy głową.  Przy zapewnieniu odpowiedniego terrarium, oświetlenia, diety i suplementacji, hodowla i utrzymanie agamy brodatej nie powinno być trudnym zadaniem. Tym samym smok może cieszyć oczy zarówno początkujących, jak i doświadczonych terrarystów.